Rozwód potrafi być stresującym przeżyciem, gdyż może się wiązać z doświadczaniem trudnych, a czasami również przeciwstawnych emocji. Sam udział w rozprawie rozwodowej potrafi stresować tym bardziej, jeśli dla danej osoby jest to pierwsza w życiu wizyta w sądzie. Jednak przy odpowiednim przygotowaniu oraz świadomości przebiegu rozprawy rozwodowej, można zminimalizować poziom stresu i lęku. Podczas samej rozprawy należy przestrzegać określonych zasad i wskazań sądu oraz zachować spokój i kulturę osobistą. Jeżeli korzystasz z pomocy prawnej profesjonalnego pełnomocnika (adwokata, radcy prawnego), to z pewnością zostaniesz poinformowany o wszystkich istotnych kwestiach.
Poniższy artykuł został przygotowany w kontekście rozprawy rozwodowej, jednak główne, omówione tutaj zasady, można z powodzeniem odnieść również do rozpraw w innych sprawach.
Jak przygotować się do rozprawy rozwodowej?
Krok 1: Dokładnie zapoznaj się z wezwaniem na rozprawę rozwodową, które otrzymałeś z sądu
Nawet jeżeli w postępowaniu ustanowiłeś profesjonalnego pełnomocnika (adwokata, radcę prawnego), sąd doręczy Ci za pośrednictwem Poczty Polskiej wezwanie na rozprawę rozwodową. To wezwanie będzie zawierać wszystkie istotne kwestie dotyczące terminu rozprawy rozwodowej, czyli sąd, w którym odbędzie się rozprawa rozwodowa, adres sądu, sygnaturę Twojej sprawy (czyli jej konkretny, indywidualny numer), termin rozprawy rozwodowej (datę i konkretną godzinę), numer sali, w której odbędzie się rozprawa i dokumenty, które należy przynieść (zawsze jest to dowód osobisty, ale czasami są to też inne dokumenty). Jeżeli pozew o rozwód został złożony do Sądu Okręgowego np. w Krakowie, to rozprawa rozwodowa odbędzie w budynku tego sądu, który znajduje się przy ul. Przy Rondzie 7 w Krakowie.
Przykładowa treść wezwania:
Sąd Okręgowy w Krakowie
XI Wydział Cywilny – Rodzinny
31-547 Kraków, ul. Przy Rondzie 7
Kraków, dnia 5 lipca 2022 r.
sygn. akt XIC 9999/23
Pani Katarzyna Kowalska
ul. Skwerowa 10, 30-317 Kraków
W E Z W A N I E
Sąd Okręgowy w Krakowie XI Wydział Cywilny-Rodzinny wzywa Panią, aby w dniu 31 maja 2023r. o godz. 13:00 sala A-25, stawił(a) się w tym Sądzie, gdzie będzie przesłuchiwany(a) w charakterze strony w sprawie z powództwa Jana Kowalskiego przeciwko Katarzynie Kowalskiej o rozwód.
Stawiennictwo obowiązkowe z dowodem osobistym – pod rygorem pominięcia dowodu z zeznań.
Przykładowa treść wezwania z zobowiązaniem do przyniesienia wskazanych dokumentów na rozprawę rozwodową:
Sąd Okręgowy w Krakowie
XI Wydział Cywilny – Rodzinny
31-547 Kraków, ul. Przy Rondzie 7
Kraków, dnia 5 kwietnia 2023 r.
sygn. akt XIC 9999/23
Pani Katarzyna Kowalska
ul. Skwerowa 10, 30-317 Kraków
W E Z W A N I E
Sąd Okręgowy w Krakowie XI Wydział Cywilny-Rodzinny wzywa Panią, aby w dniu 31 maja 2023r. o godz. 07:30 sala A-35, stawił(a) się w tym Sądzie, gdzie będzie przesłuchiwany(a) w charakterze strony w sprawie z powództwa Katarzyny Kowalskiej przeciwko Janowi Kowalskiemu o rozwód.
Stawiennictwo obowiązkowe z dowodem osobistym.
Sąd wzywa do osobistego stawiennictwa z:
- zaświadczeniem o wysokości dochodów za ostatnie 6 miesięcy wraz ze wszystkimi dodatkami i rozbiciem na miesiące i składniki;
- decyzją o wysokości pobieranych świadczeń z ZUS, zasiłków, z poświadczeniem ich odbioru za ostatni miesiąc;
- zaświadczeniem o wysokości dochodów z prowadzonej działalności gospodarczej za rok ubiegły i ostatnie miesiące br.;
- numerami PESEL strony powodowej i małoletnich dzieci // numerem PESEL strony pozwanej.
UWAGI: W powyższym przykładzie, pomimo że oprócz dowodu osobistego, sąd wskazał 4 dodatkowe dokumenty (a przynajmniej tak może się wydawać „na pierwszy rzut oka”), które należy przynieść na rozprawę rozwodową, nie zawsze jest to jednak obligatoryjne. Jeżeli pracujesz i nie pobierasz świadczeń z ZUS, czy zasiłków i nie prowadzisz działalności gospodarczej, to jesteś zobowiązany do przyniesienia wyłącznie dokumentu, który został wskazany w punkcie 1 powyżej. W takim przypadku nie musisz przynosić żadnych zaświadczeń, że NIE pobierasz świadczeń z ZUS, czy zasiłków lub że NIE prowadzisz działalności gospodarczej. Nie musisz również uzyskiwać żadnego zaświadczenia o numerze PESEL, wystarczy, że będziesz miał ze sobą swój dowód osobisty, gdyż Twój numer PESEL znajduje się w dowodzie osobistym.
PAMIĘTAJ: zawsze musisz zabrać ze sobą na rozprawę rozwodową dowód osobisty; jeżeli nie posiadasz dowodu osobistego z różnych względów, zabierz ze sobą paszport.
Krok 2: Przygotuj dokumenty, do których przyniesienia na rozprawę zobowiązał Cię sąd
Zadbaj z wyprzedzeniem, by przygotować sobie wskazane dokumenty i nie zostawiaj tego na ostatnią chwilę. Pamiętaj jednak, że dokumenty powinny być aktualne, dlatego jeżeli termin rozprawy rozwodowej jest odległy, warto zacząć się o nie starać na ok. miesiąc przed terminem rozprawy. Jeżeli sąd zobowiązał Cię do stawiennictwa z zaświadczeniem o wysokości dochodów za ostatnie 6 miesięcy wraz ze wszystkimi dodatkami i rozbiciem na miesiące i składniki, poproś z wyprzedzeniem pracodawcę o wystawienie takiego dokumentu.
Krok 3: Przeczytaj sobie na spokojnie pozew rozwodowy i odpowiedź na pozew
Na kilka dni przed rozprawą rozwodową, przeczytaj dokładnie pozew o rozwód i odpowiedź na pozew. Zastanów się, czy wszystkie wnioski i twierdzenia są poprawne i aktualne. Podczas rozprawy rozwodowej sąd będzie Ci zadawać pytania związane m. in. z przyczynami rozwodu, dotyczące wspólnych małoletnich dzieci, etc. i pytać o różne kwestie, które zostały wskazane w pozwie o rozwód, czy w odpowiedzi na pozew. Jeżeli na rozprawę rozwodową zostali wezwani świadkowie i nie reprezentuje Cię w sprawie profesjonalny pełnomocnik (adwokat, radca prawny), zastanów się, jakie pytania zadać świadkom (zarówno tym wskazanym przez Ciebie, jak i przez drugą stronę). To sąd w pierwszej kolejności zadaje pytania świadkom, natomiast później strony mają możliwość zadawania pytań. Pytania powinny dotyczyć okoliczności, na które dany świadek został powołany.
Krok 4: Ubierz się schludnie
Idąc na rozprawę rozwodową do sądu, nie musisz ubierać się „na galowo”, w garnitur, garsonkę, czy białą koszulę. Oczywiście, nie ma nic złego w eleganckim ubiorze, natomiast jeżeli nie czujesz się w takim stroju wystarczająco komfortowo i wygodnie, możesz ubrać coś mniej formalnego. Wystarczy schludna i czysta odzież, odpowiednia do okoliczności i powagi sądu. Odradzamy koszulki z wulgarnymi napisami, krótkie spodenki, bluzki odsłaniające brzuch, etc. Natomiast zestaw: jeansy + koszula / sweter jest często stosowany przez strony.
Krok 5: Weź ze sobą dowód osobisty, dokumenty, do których przyniesienia zobowiązał Cię sąd oraz wezwanie
Pamiętaj, żeby zabrać ze sobą dowód osobisty i inne wymagane dokumenty (wskazane przez sąd). Warto również zabrać ze sobą wezwanie, które otrzymałeś z sądu (choć nie jest to obligatoryjne), gdybyś zapomniał np. numer sali, w której ma odbyć się rozprawa rozwodowa.
Krok 6: Wyjdź wcześniej, żeby się nie spóźnić
Rozprawa rozwodowa jest często dla rozwodzących się małżonków już wystarczająco stresującym przeżyciem, dlatego nie warto stresować się dodatkowo, że możesz nie zdążyć na rozprawę. Warto być w sądzie minimum 15 minut przed wyznaczoną godziną rozprawy rozwodowej, gdyż w sądzie należy przejść przez tzw. „bramki”, podobne do tych na lotnisku. W sądzie Okręgowym w Krakowie, na I piętrze, znajduje się ogólnodostępna szatnia, z której można skorzystać i zostawić tam wierzchnie odzienie (ale nie jest to obligatoryjne).
Jeżeli jednak zdarzy się, że będziesz spóźniony na rozprawę rozwodową, nie panikuj. Warto wtedy skontaktować się z małżonkiem i poinformować go o tym z wyprzedzeniem. Wtedy Twój małżonek będzie mógł poprosić, by chwilę na Ciebie poczekali. Jeżeli z różnych przyczyn nie chcesz kontaktować się z drugą stroną, możesz zadzwonić do sekretariatu danego wydziału, podać sygnaturę swojej sprawy rozwodowej i poprosić o przekazanie, że będziesz chwilę spóźniony na rozprawę rozwodową. Jeżeli nie możesz znaleźć na stronie danego sądu numeru telefonu do sekretariatu konkretnego wydziału, skontaktuj się z Biurem Obsługi Interesanta i poproś o podanie właściwego numeru telefonu – w przypadku rozwodu w Sądzie Okręgowym w Krakowie, właściwym wydziałem jest Wydział XI Cywilny – Rodzinny.
Krok 7: Znajdź salę, w której odbędzie się rozprawa rozwodowa
Jeżeli nie wiesz, gdzie znajduje się sala, w której ma odbyć się rozprawa rozwodowa, zapytaj pracowników sądu. Gdy już znajdziesz właściwą salę, sprawdź, czy na pewno Twoja rozprawa rozwodowa nie została przeniesiona do innej sali lub odwołana. Możesz to sprawdzić na wokandzie – wokanda to wykaz spraw sądowych, które mają odbyć się w danym dniu. Może być w formie kartki papierowej, wywieszonej na drzwiach danej sali lub w formie elektronicznej, jako mały ekran obok drzwi. Czasami zdarza się niestety, że rozprawa jest opóźniona, wtedy należy „uzbroić się” w cierpliwość.
PAMIĘTAJ: Przed rozpoczęciem rozprawy, wyłącz dźwięk w telefonie.
Krok 8: Rozprawa rozwodowa
Rozprawa zaczyna się od jej wywołania. Polega to na tym, że protokolant wychodzi na korytarz i ogłasza, która rozprawa następnie się odbędzie. Czasami na korytarzu jest głośnik (obok wejścia do sali) i wtedy rozprawa jest ogłasza w ten sposób. Wywołanie w sprawie o rozwód może brzmieć w następujący sposób: „Proszę do sprawy Katarzyny Kowalskiej przeciwko Janowi Kowalskiemu” albo „Do sprawy państwa Kowalskich”. Po usłyszeniu takiego komunikatu, należy wejść do sali. Oczywistym jest, że należy powiedzieć „dzień dobry”, jednak przypominamy o tym, gdyż pod wpływem stresu związanego z rozwodem, czasami zdarza się stronom o tym zapomnieć. I teraz najczęściej pojawia się pytanie: gdzie usiąść podczas rozprawy? Prostopadle do sądu będą ustawione dwie ławki na dwóch różnych końcach sali – jedna po lewej stronie sądu, druga po prawej. Jeżeli stoisz przodem do sądu, to w ławce po Twojej lewej stronie powinien usiąść powód (małżonek, który wniósł pozew o rozwód), a w ławce po Twojej prawej stronie – pozwany. Podejdź do swojej ławki i pozostań w pozycji stojącej, sąd będzie sprawdzał, czy wszystkie wezwane osoby, stawiły się. Istotnym jest, by pamiętać, że do sądu zawsze zwracamy się „Wysoki Sądzie”; nie mówimy „pani sędzio”, „panie sędzio”, „proszę pana”, „proszę pani”. Gdy zwracasz się do sądu lub sąd zwraca się do Ciebie, wstań za każdym razem. Podczas rozprawy należy zachować spokój i kulturę osobistą, nie krzyczeć, słuchać poleceń sądu. Nie należy również odzywać się niepytanym.
Jeżeli w rozprawie rozwodowej biorą udział świadkowie, sąd następnie poprosi świadków o opuszczenie sali rozpraw i poczekanie na korytarzu na wezwanie. Następnie sąd będzie pytał najpierw powoda, później pozwanego, czy zgłoszone wnioski są aktualne i czy są jakieś nowe wnioski. Jeżeli pomiędzy stronami istnieje spór co do orzekania o winie lub w zakresie innych kwestii związanych z rozwodem, jak np. władza rodzicielska, kontakty, alimenty na dzieci, bardzo często na tym etapie sąd pyta strony, czy istnieje szansa na osiągnięcie porozumienia w tych kwestiach. Jeżeli obydwoje jesteście skłonni się porozumieć, warto poprosić sąd o np. 5 minut przerwy celem uzgodnienia wspólnego stanowiska.
Następnie zostają kolejno wzywani świadkowie na przesłuchanie. W pierwszej kolejności to sąd zadaje świadkom pytania, później mają taką możliwość strony – najpierw strona, na której wniosek świadek został wezwany, a następnie druga strona.
Po przesłuchaniu wszystkich świadków wezwanych na rozprawę rozwodową, będą słuchane strony. W tym miejscu należy jednak zaznaczyć, że jeżeli w sprawie jest wielu świadków, sąd rzadko będzie słuchać wszystkich na jednym terminie. Często jest tak, że na jednym terminie są słuchani świadkowie jednej strony, na drugim terminie świadkowie drugiej strony, a na kolejnym słuchane są dopiero strony.
W pierwszej kolejności słuchany jest powód (małżonek, który złożył pozew o rozwód). W tym celu sąd wzywa powoda, by stanął na środku sali i prosi o okazanie dowodu osobistego. Na początku sąd będzie zadawać pytania ogólne, m. in. o wiek, zawód, wykształcenie, a następnie przejdzie do pytań bardziej szczegółowych, dotyczących przyczyn rozkładu pożycia oraz kwestii związanych ze wspólnymi małoletnimi dziećmi stron i innych kwestii, które są między stronami sporne. Gdy sąd skończy zadawać pytania, druga strona również będzie mogła je zadać. Po zakończeniu słuchania powoda, sąd będzie przesłuchiwać pozwanego. Będzie to przebiegać w analogiczny sposób.
Po przesłuchaniu stron, jeżeli nie będzie dalszych wniosków dowodowych, sąd zamknie rozprawę i albo poprosi strony o opuszczenie sali w celu przygotowania wyroku rozwodowego albo odroczy ogłoszenie wyroku. Z przepisów wynika, że ogłoszenie wyroku powinno nastąpić na posiedzeniu, na którym zamknięto rozprawę, przy czym sąd może odroczyć ogłoszenie wyroku na oznaczony termin przypadający nie później niż dwa tygodnie po dniu zamknięcia rozprawy. Odroczenie ogłoszenia wyroku najczęściej występuje w bardziej skomplikowanych sprawach, zwłaszcza jeżeli strony wnosiły o orzeczenie rozwodu z orzekaniem o winie w rozkładzie pożycia.
Jeżeli sąd nie odroczył ogłoszenia wyroku oznacza to, że wyrok rozwodowy zostanie ogłoszony w ten sam dzień. W tym celu należy poczekać na korytarzu, a po ponownym wezwaniu wejść na salę.
PAMIĘTAJ: Gdy sąd ogłasza wyrok rozwodowy nie siedzi się, lecz stoi.
Zapraszamy do zapoznania się z naszym artykułem pt.: „Pozew o rozwód – jak napisać pozew rozwodowy” (link).
Jeśli potrzebujesz indywidualnej konsultacji w swojej sprawie rozwodowej lub pomocy w uzyskaniu rozwodu, napisz do nas na adres: kontakt@kancelariawojczuk.pl lub skontaktuj się z nami pod numerem telefonu: +48 508 509 459.
