Rozprawa rozwodowa potrafi być dla rozwodzących się małżonków trudnym i stresującym doświadczeniem. Aby obniżyć poziom stresu, warto odpowiednio przygotować się do rozprawy rozwodowej, jak również dowiedzieć się, jak sama rozprawa będzie przebiegać. Rozprawa ma sformalizowany charakter, a jej przebieg został uregulowany w kodeksie postępowania cywilnego.
W poniższym omówiono przebieg rozprawy rozwodowej, jednak w przypadku rozpraw w innych sprawach, przebiega to analogicznie.
1/ Przygotowania przed rozprawą rozwodową
Przeczytaj dokładnie wezwanie na rozprawę rozwodową, które otrzymałeś z sądu. W wezwaniu jest określony sąd, w którym odbędzie się rozprawa rozwodowa (zawsze jest to Sąd Okręgowy, więc np. w przypadku Krakowa, będzie to Sąd Okręgowy w Krakowie, przy ul. Przy Rondzie 7), adres sądu, sygnatura sprawy rozwodowej (czyli indywidualny numer Twojej sprawy), termin rozprawy rozwodowej, konkretna godzina i numer sali, w której odbędzie się rozprawa rozwodowa. Przygotuj sobie z wyprzedzeniem wszystkie dokumenty, do których przyniesienia na termin rozprawy rozwodowej zobowiązał Cię sąd. Na kilka dni przed rozprawą przeczytaj dokładnie pozew o rozwód i odpowiedź na pozew i zastanów się, czy wszystkie wnioski tam zawarte są aktualne. Pamiętaj, że sąd na rozprawie rozwodowej będzie pytał zarówno Ciebie, jak i Twojego małżonka, o przyczyny rozkładu pożycia. Jeżeli w sprawie mają zeznawać świadkowie, zastanów się jakie im zadać pytania. Pamiętaj, żeby wziąć ze sobą na rozprawę rozwodową dowód osobisty oraz inne wymagane przez sąd dokumenty (jeżeli zostały wskazane w wezwaniu na rozprawę rozwodową). Wyjdź wcześniej, żeby nie stresować się tym, że możesz się spóźnić – sama rozprawa rozwodowa potrafi już być wystarczająco stresującym przeżyciem. W sądzie warto już być przynajmniej 15 minut przed godziną rozpoczęcia rozprawy.
Zapraszamy do przeczytania naszego artykułu pt.: „Jak przygotować się do rozprawy rozwodowej?” (link), w którym szczegółowo zostały omówione powyższe kwestie.
2/ Czekając na rozprawę rozwodową w sądzie
Gdy już znajdziesz właściwą salę w sądzie, sprawdź na wokandzie (wokanda to lista spraw w danym dniu), czy Twoja rozprawa nie została przeniesiona do innej sali rozpraw lub odwołana. Lista spraw może być albo wywieszona na drzwiach konkretnej sali rozpraw lub wyświetlana na monitorze, umieszczonym obok drzwi. Postaraj się zachować spokój i niepotrzebnie nie stresować, nawet jeśli Twoja rozprawa rozwodowa będzie opóźniona (niestety czasami zdarza się to w sądzie). Pamiętaj, żeby wyłączyć dźwięk w telefonie.
3/ Wywołanie sprawy
Wywołanie sprawy może nastąpić na dwa sposoby: albo protokolant wychodzi na korytarz i wywołuje sprawę albo następuje to przez głośnik znajdujący się w korytarzu. Wywołanie w sprawie o rozwód może brzmieć w następujący sposób: „Proszę do sprawy Katarzyny Kowalskiej przeciwko Janowi Kowalskiemu” albo „Do sprawy państwa Kowalskich”. Po usłyszeniu powyższego komunikatu, należy udać się do sali rozpraw. Wchodząc do sali, warto powiedzieć „Dzień dobry”. Powód (czyli małżonek, który wniósł pozew o rozwód) zawsze zajmuje miejsce po prawej stronie sądu (po tej stronie, po której znajduje się prawa ręka sędziego), natomiast pozwany – po lewej stronie sądu (po tej stronie, po której znajduje się lewa ręka sędziego). Zanim usiądziesz, poczekaj aż sąd powie „proszę usiąść”.
PAMIĘTAJ: Gdy sąd do nas mówi lub my zwracamy się do sądu, za każdym razem należy wstać. Do sądu zwracamy się wyłącznie „Wysoki Sądzie”, nie mówimy „pani / panie sędzio”, „proszę pani / proszę pana”. Podczas rozprawy rozwodowej stosuj się do poleceń sądu, zachowaj spokój i kulturę osobistą, nie odzywaj się niepytanym.
UWAGI: Rozprawa rozwodowa odbywa się przy drzwiach zamkniętych, bez udziału publiczności, chyba że obie strony żądają publicznego rozpoznania sprawy, a sąd uzna, że jawność nie zagraża moralności. Podczas takiego posiedzenia na sali mogą być obecni: strony i ich pełnomocnicy.
4/ Skład sądu
Obecnie rozprawa rozwodowa odbywa się z udziałem jednego sędziego. Natomiast jeszcze do niedawna, rozprawy rozwodowe odbywały się przy udziale jednego sędziego i dwóch ławników.
5/ Początek rozprawy
Na początku rozprawy, sąd sprawdzi, czy wszystkie osoby, wezwane na rozprawę rozwodową, stawiły się. Jeżeli na rozprawę byli wzywani świadkowie, są poprosi świadków o opuszczenie sali rozpraw i poczekanie na korytarzu na wezwanie sądu. Sąd następnie zapyta strony o ich stanowisko, najpierw powoda, a później pozwanego. Sąd zapyta również, czy zgłoszone w pismach wnioski są aktualne i czy strony zgłaszają nowe wnioski dowodowe. Na tym etapie, jeżeli w sprawie są sporne kwestie (np. strony wnoszą o orzeczenie rozwodu z orzeczeniem o winie, istnieje spór co do władzy rodzicielskiej, kontaktów z dziećmi, alimentów lub innych kwestii), sąd często pyta, czy strony mogą osiągnąć porozumienie w tych kwestiach. Jeżeli Ty i Twój małżonek jesteście skłonni pójść na kompromis, warto poprosić sąd o kilka minut przerwy celem przedyskutowania tych kwestii.
6/ Przesłuchanie świadków
Sąd będzie kolejno wzywał i przesłuchiwał odrębnie każdego ze świadków, wezwanego na termin rozprawy rozwodowej. Na początku sąd zapyta strony, czy wyrażają zgodę na słuchanie świadka bez odbierania od niego przyrzeczenia. Jeżeli którakolwiek ze stron nie wyrazi zgody, od świadka zostanie odebrane przyrzeczenie. Brzmienie przyrzeczenia jest następujące: „Świadomy znaczenia mych słów i odpowiedzialności przed prawem przyrzekam uroczyście, że będę mówił szczerą prawdę, niczego nie ukrywając z tego, co mi jest wiadome”. Podczas składania przyrzeczenia przez świadka, wszyscy stoją. Co istotne, bez względu, czy od świadka zostanie odebrane przyrzeczenie, czy nie, składa on zeznania pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań, pod warunkiem że zostanie o tym pouczony przez sąd.
W pierwszej kolejności to sąd będzie zadawał pytania świadkowi, a gdy skończy, przekaże głos stronom celem zadawania pytań. Jako pierwsza, pytania będzie mogła zadać ta strona, która wnosiła o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania danego świadka. Gdy skończy, sąd przekaże głos drugiej stronie (również celem zadawania pytań). Po zakończeniu przesłuchania, sąd powie świadkowi, że jest on już wolny i będzie mógł opuścić salę rozpraw i udać się domu. Następnie, sąd wezwie kolejnego świadka i jego przesłuchanie będzie przebiegało w analogiczny sposób.
UWAGI: Jeżeli w sprawie rozwodowej ma być słuchanych wielu świadków, często zdarza się, że są słuchani na kilka różnych terminach, np. na jednej rozprawie świadkowie, o przesłuchanie których wnioskował powód, na kolejnym terminie świadkowie, o których przesłuchanie wnioskował pozwany, a dopiero na kolejnej rozprawie są słuchane strony.
7/ Słuchanie stron
Po wysłuchaniu świadków (na tym samym terminie rozprawy rozwodowej lub na kolejnym), sąd będzie słuchać strony: najpierw powoda, a później pozwanego. W przypadku rozprawy rozwodowej, przesłuchanie stron jest obligatoryjne.
Sąd przesłuchuje najpierw strony bez odbierania przyrzeczenia. Jeżeli przesłuchanie to nie wyświetli dostatecznie faktów, sąd może przesłuchać według swego wyboru jedną ze stron ponownie, po uprzednim odebraniu od niej przyrzeczenia. Przed przystąpieniem do przesłuchania sąd uprzedza strony, że obowiązane są zeznawać prawdę i że stosownie do okoliczności mogą być przesłuchane ponownie po odebraniu od nich przyrzeczenia. Przed odebraniem przyrzeczenia sąd uprzedza stronę o odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań.
Podczas słuchania stron na rozprawie rozwodowej, sąd będzie na początku zadawać ogólne pytania o wiek, zawód, wykształcenie, etc., a następnie przejdzie do pytań kluczowych związanych z rozwodem, związanych z przyczynami i czasookresem rozkładu pożycia, władzą rodzicielską, kontaktami z dziećmi, alimentami na dzieci (jeżeli strony posiadają wspólne małoletnie dzieci).
Po zakończeniu zadawania pytań powodowi przez sąd, pytania będzie mógł mu zadać pozwany. Analogicznie to będzie przebiegać podczas przesłuchania pozwanego.
8/ Zamknięcie rozprawy
Po wysłuchaniu stron, sąd zapyta strony, o ich ostateczne stanowisko i jeżeli nikt nie wniesie dalszych wniosków dowodowych (przy czym wniesienie na tym etapie wniosku dowodowego może się spotkać z negatywną reakcją sądu i skutkować wydaniem postanowienia o pominięciu wniosku dowodowego), sąd zamknie rozprawę.
9/ Ogłoszenie wyroku rozwodowego
Ogłoszenie wyroku powinno nastąpić na posiedzeniu, na którym zamknięto rozprawę rozwodową, przy czym sąd może odroczyć ogłoszenie wyroku rozwodowego na oznaczony termin przypadający nie później niż dwa tygodnie po dniu zamknięcia rozprawy. Odroczenie ogłoszenia wyroku rozwodowego najczęściej występuje w bardziej skomplikowanych sprawach, zwłaszcza jeżeli strony wnosiły o orzeczenie rozwodu z orzekaniem o winie w rozkładzie pożycia. Jeżeli sąd zdecyduje się na odroczenie ogłoszenia wyroku, poinformuje strony, kiedy to nastąpi, o której godzinie i w której sali rozpraw. Obecność na ogłoszeniu wyroku rozwodowego nie jest obowiązkowa, a nieobecność stron nie wstrzymuje ogłoszenia wyroku. Jeżeli natomiast sąd będzie chciał ogłosić wyrok rozwodowy w ten sam dzień, poprosi strony, o opuszczenie rozpraw i poczekanie na korytarzu na ogłoszenie wyroku. Czas oczekiwania wynosi czasami tylko 5 minut, ale potrafi też trwać 30 minut. W celu ogłoszenia wyroku rozwodowego, strony zostaną ponownie wezwane na salę rozpraw, a sąd ogłosi wyrok rozwodowy i pouczy strony o możliwości wniesienia wniosku o uzasadnienia (i terminie z tym związanym) oraz o innych kwestiach.
PAMIĘTAJ: Istotnym jest, by podczas ogłaszania wyroku rozwodowego przez sąd, uważnie słuchać, czy sąd prawidłowo uwzględnił wszystkie dane osobowe. Jeżeli się okaże, że w wyroku rozwodowym sąd „przekręcił” np. nazwisko, czy wskazał inną datę urodzenia dziecka, etc., trzeba wnieść do sądu wniosek o sprostowanie oczywistej omyłki pisarskiej w wyroku rozwodowym.
10/ Jak wygląda wyrok rozwodowy
Sentencja wyroku rozwodowego powinna zawierać wymienienie sądu, sędziów, protokolanta oraz prokuratora, jeżeli brał udział w sprawie, datę i miejsce rozpoznania sprawy i wydania wyroku rozwodowego, wymienienie stron i oznaczenie przedmiotu sprawy oraz rozstrzygnięcie sądu o żądaniach stron.
Przykładowa treść wyroku rozwodowego, jeżeli małżonkowie nie mieli wspólnych małoletnich dzieci:
Sygn. XI C 9999/23
WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 31 maja 2023 roku
Sąd Okręgowy w Krakowie XI Wydział Cywilny – Rodzinny w składzie :
Przewodniczący : Sędzia Anna Nowak
Protokolant : st. sekretarz sądowy Anna Nowakowska
po rozpoznaniu w dniu 31 maja 2023 roku w Krakowie na rozprawie
sprawy z powództwa Jana Kowalskiego przeciwko
Katarzynie Kowalskiej
o rozwód
- rozwiązuje przez rozwód małżeństwo powoda Jana Kowalskiego nazwisko rodowe Kowalski urodzonego 12 marca 1979 roku w Krakowie syna Jana i Katarzyny nazwisko rodowe Nowak i pozwanej Katarzyny Kowalskiej nazwisko rodowe Nowak urodzonej 13 maja 1979 roku w Krakowie córki Jana i Katarzyny nazwisko rodowe Nowak zawartego w dniu 22 sierpnia 2010 roku w Krakowie zapisanego w Urzędzie Stanu Cywilnego w Krakowie za numerem 1261011/00/AM/2010/XXXXXX – bez orzekania o winie,
- nie orzeka o sposobie korzystania przez strony z mieszkania,
- zasądza od pozwanej Katarzyny Kowalskiej na rzecz powoda Jana Kowalskiego kwotę 150 (sto pięćdziesiąt) złotych tytułem zwrotu połowy opłaty sądowej od pozwu,
- w pozostałej części koszty procesu między stronami wzajemnie znosi.
UWAGI: Strony zgodnie wnosiły o rozwiązanie małżeństwa przez rozwód bez orzekania o winie. Tylko w przypadku zgodnego wniosku stron w tym zakresie, sąd może nie orzekać o winie w rozkładzie pożycia. Strony nie posiadają wspólnych małoletnich dzieci, dlatego sąd nie rozstrzygał o władzy rodzicielskiej, kontaktach z dziećmi, alimentach na dzieci. Strony w dacie orzekania nie mieszkały już razem, dlatego sąd nie rozstrzygał o sposobie korzystania z mieszkania przez rozwiedzionych małżonków. Ponieważ strony zgodnie wnosiły o orzeczenie rozwodu bez orzekania o winie, połowa opłaty od pozwu, którą uiścił powód, wnosząc pozew (tj. 300 zł), zostanie zwrócona powodowi przez sąd i dlatego sąd zasądził od pozwanej dla pozwanego kwotę tylko 150 zł tytułem zwrotu połowy opłaty sądowej od pozwu rozwodowego.
Przykładowa treść wyroku rozwodowego, jeżeli małżonkowie mają wspólne małoletnie dzieci:
Sygn. XI C 9999/23
WYROK W IMIENIU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
Dnia 31 maja 2023 roku
Sąd Okręgowy w Krakowie XI Wydział Cywilny – Rodzinny w składzie :
Przewodniczący : Sędzia Anna Nowak
Protokolant : Anna Nowakowska
po rozpoznaniu w dniu 31 maja 2023 roku w Krakowie na rozprawie
sprawy z powództwa Jana Kowalskiego przeciwko
Katarzynie Kowalskiej
o rozwód
- rozwiązuje przez rozwód małżeństwo powoda Jana Kowalskiego nazwisko rodowe Kowalski urodzonego 12 marca 1979 roku w Krakowie syna Jana i Katarzyny nazwisko rodowe Nowak i pozwanej Katarzyny Kowalskiej nazwisko rodowe Nowak urodzonej 13 maja 1979 roku w Krakowie córki Jana i Katarzyny nazwisko rodowe Nowak zawartego w dniu 22 sierpnia 2010 roku w Krakowie zapisanego w Urzędzie Stanu Cywilnego w Krakowie za numerem 1261011/00/AM/2010/XXXXXX – bez orzekania o winie;
- wykonywanie władzy rodzicielskiej nad małoletnimi dziećmi stron Anną Kowalską ur. 13.05.2005 r. w Krakowie oraz Markiem Kowalskim ur. 21.06.2008 r. w Krakowie pozostawia obojgu rodzicom ustalając, iż miejscem pobytu dzieci będzie miejsce zamieszkania pozwanej Katarzyny Kowalskiej;
- nie orzeka o utrzymywaniu kontaktów powoda Jana Kowalskiego z małoletnimi dziećmi stron Anną Kowalską i Markiem Kowalskim;
- zobowiązuje obie strony do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania małoletniego dziecka stron i na tej podstawie zasądza od powoda Jana Kowalskiego tytułem alimentów na rzecz małoletniej Anny Kowalskiej kwotę po 1000 zł (tysiąc złotych) miesięcznie płatną poczynając od dnia prawomocności wyroku do dnia 10-go każdego następującego po sobie miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat w terminie do rąk matki dziecka Katarzyny Kowalskie;
- zobowiązuje obie strony do ponoszenia kosztów utrzymania i wychowania małoletniego dziecka stron i na tej podstawie zasądza od powoda Jana Kowalskiego tytułem alimentów na rzecz małoletniego Marka Kowalskiego kwotę po 1000 zł. (tysiąc złotych) miesięcznie płatną poczynając od dnia prawomocności wyroku do dnia 10-go każdego następującego po sobie miesiąca z góry z ustawowymi odsetkami na wypadek opóźnienia w płatności którejkolwiek z rat w terminie do rąk matki dziecka Katarzyny Kowalskiej;
- nie orzeka o sposobie korzystania przez strony z mieszkania;
- zarządza zwrot powodowi Janowi Kowalskiemu od Skarbu Państwa (Sądu Okręgowego w Krakowie) połowy opłaty stałej od pozwu, tj. kwotę 150 (sto pięćdziesiąt) złotych;
- koszty zastępstwa procesowego między stronami wzajemnie znosi.
UWAGI: Strony zgodnie wnosiły o rozwiązanie małżeństwa przez rozwód bez orzekania o winie. Tylko w przypadku zgodnego wniosku stron w tym zakresie, sąd może nie orzekać o winie w rozkładzie pożycia. Strony posiadają dwoje małoletnich wspólnych dzieci, dlatego w wyroku rozwodowym musiały zostać uregulowane kwestie dotyczące władzy rodzicielskiej i alimentów na dzieci. Strony zgodnie wnosiły, by nie orzekać o kontaktach ojca z małoletnimi dziećmi, dlatego sąd mógł zaniechać orzekania o tych kontaktach. Strony w dacie orzekania nie mieszkały już razem, dlatego sąd nie rozstrzygał o sposobie korzystania z mieszkania przez rozwiedzionych małżonków. Ponieważ sąd nie orzekał o winie małżonków, połowa opłaty od pozwu, którą uiścił powód, wnosząc pozew (tj. 300 zł), zostanie zwrócona powodowi przez sąd i dlatego sąd zasądził od pozwanej dla pozwanego kwotę tylko 150 zł tytułem zwrotu połowy opłaty sądowej od pozwu.
Jeśli potrzebujesz indywidualnej konsultacji w swojej sprawie rozwodowej lub pomocy w uzyskaniu rozwodu, napisz do nas na adres: kontakt@kancelariawojczuk.pl lub skontaktuj się z nami pod numerem telefonu: +48 508 509 459.
